Op 1 oktober lanceerde Kunstenpunt de Landschapstekening Kunsten. Die Landschapstekening is een decretaal verplichte oefening, waarop de minister van Cultuur zich kan baseren bij de opmaak van zijn visienota. Die visienota wordt de leidraad voor het kunstenbeleid van de komende vijf jaar en speelt een belangrijke rol bij de beoordeling van de komende ronde werkingssubsidies.
Hoe kwam de Landschapstekening tot stand?
Kunstenpunt kon bij het schrijven van de Landschapstekening bogen op de eigen expertise en de uitkomsten van een traject met de sector. Spelers uit heel de sector gaven input via een bevraging, tijdens inputmomenten en via een website. Dat leverde een erg uitgebreid naslagwerk op van 210 pagina’s, aangevuld met een literatuurlijst en een handig register.
Wat vindt oKo ervan?
De Landschapstekening is een waardevol document geworden, een naslagwerk waar oKo nog jarenlang naar kan verwijzen, net zoals het cijferboek van het Kunstenpunt. We hopen dat ook minister van Cultuur Jan Jambon en zijn kabinetsmedewerkers de tijd nemen om de Landschapstekening te analyseren.
De Landschapstekening bevat heel wat inzichten die nauw aansluiten bij de beleidsaanbevelingen die oKo voor deze legislatuur op tafel zal leggen. We pikken er drie uit:
- Positie van de kunstenaar. Dat die positie precair is, weten we als sector al geruime tijd. De Landschapstekening wijdt er heel wat aandacht aan in hoofdstuk 3 en benadrukt daarbij ook de nood aan fair practices in de sector (p. 149 e.v.). Voor oKo is de zorg voor het kunstenaarsberoep een prioriteit. Met ons charter fair practices zetten we daarin belangrijke stappen.
- Internationale mobiliteit. De Vlaamse regering sprak haar ambitie uit om voluit te investeren in een ambitieus en coherent internationaal beleid. Een sterke en coherente profilering van Vlaanderen in het buitenland is daarbij één van de motieven. Minister-president Jan Jambon kan zich laten inspireren door de perspectieven op internationalisering (p. 185 e.v.) voor onze kunstensector. Ze vindt in de Landschapstekening meteen een aantal uitdagingen. Letterlijk (p. 8):
Terugvallende subsidies, volatiele markten, technologische disrupties, ecologische uitdagingen, druk op kunstenaars en organisaties enzovoort tonen zich extra scherp op het internationale vlak. Bovendien hebben we te maken met fundamentele geopolitieke verschuivingen die de kunstensector niet ongemoeid laten (zoals de mogelijke impact van Brexit, hogere drempels voor mobiliteit of gevallen van censuur).
Ook oKo identificeerde enkele belangrijke uitdagingen die de mobiliteit er niet op vergemakkelijkt hebben.
- Financiering. Volwaardige financiering: dat is nodig als motor voor onze bedrijfsvoering en als ondersteuning voor ons verantwoord ondernemerschap. Het onderdeel ‘Perspectieven voor organisatieontwikkeling’ (p. 166) bekrachtigt die financieringsnoden. Letterlijk (p. 167):
De financieringsnoden die organisaties signaleren, worden nadrukkelijk gekoppeld aan al eerder genoemde kwesties en verwachtingen waarmee ze te maken krijgen: faire verloning van kunstenaars; professionele bedrijfsvoering; diversiteit op de werkvloer en in de artistieke productie; digitalisering van de zaakvoering en publiekswerking; mogelijkheden op het vlak van aanvullende financiering (zoals een taxshelter of crowdfunding); het uitbouwen van een archiefwerking; bijblijven met nieuwe wetgeving rond fiscaliteit, arbeids recht, vrijwilligers werk en veiligheid; het kritisch doorlichten van de eigen werking in termen van ecologische duurzaamheid.
Ook voor onderwerpen als spreiding, participatie en het Kunstendecreet zien we veel parallellen tussen onze aanbevelingen en de analyse van Kunstenpunt.
Wel missen we een analyse naar het Mattheus-effect in de kunsten en meer specifiek binnen de instrumenten van het Kunstendecreet. Maar algemeen gezien is de landschapstekening een waardevol document geworden, dat zonder twijfel nog jaren kan meegaan als inspiratiebron voor het beleid.
Waar kan je de Landschapstekening lezen?
- De Landschapstekening is integraal online beschikbaar. Vind je 210 pagina’s te lang? Lees dan zeker de sterkte-zwakte-analyse (p. 195 e.v.). Die verduidelijkt hoe divers en uitdagend de kunstensector is, en maakt de uitdagingen voor de toekomst duidelijk.
- Meer info over de Landschapstekening zelf en hoe die tot stand kwam, vind je hier.
Waar kan ik de aanbevelingen van oKo lezen?
- OKo lanceerde in mei zijn verkiezingsmemorandum. Dat lees je hier.
- Op 10 oktober lanceerden we vijf position papers. Voor heel wat uitdagingen die ook in de Landschapstekening beschreven staan, reiken we daar concrete oplossingen aan. Die download je hier.
- OKo-directeur Leen Laconte mocht op de lancering van de Landschapstekening overigens een woordje doen over landschapszorg. Hier lees je wat ze te zeggen had.
Beeld: Lancering Landschapstekening Kunsten (c) Illias Teirlinck