De halfjaarlijkse conferentie van Pearle*, werkgeversvereniging en belangenbehartiger voor de podiumkunsten en muziek in Europa, vond eind november plaats in Praag en werd georganiseerd door de Vereniging van Professionele Theaters in Tsjechië (APD ČR). Oorspronkelijk zou de conferentie in Bratislava (SK) plaatsvinden, maar dat draaide anders uit.
Na het ontslag van de algemeen directeurs van zowel de National Gallery als het Nationaal Theater in Bratislava door de Slowaakse minister van cultuur, vond ASDO (Association of Slovak Theatres and Orchestras) dat de politieke context hen niet toestond om de conferentie nog te organiseren. APD ČR bood daarop aan om het gastheerschap op zich te nemen.
Het topic van artistieke autonomie stond daarmee bovenaan de agenda. Pearle* en alle deelnemers betuigden hun uitdrukkelijke steun aan de Slowaakse collega's. Vrijheid van artistieke expressie en autonomie is een centraal onderwerp van discussie geworden in heel Europa. Of de sector nu te maken heeft met politieke inmenging, druk van sociale groepen, censuur, inkrimping van financiering of andere inbreuken op vrijheid en autonomie, er is duidelijk behoefte aan discussie over hoe deze kwesties moeten worden aangepakt.
Op basis van de enquête onder de Pearle*-leden over ‘artistic autonomy’ en verwijzend naar internationale conventies en Europese regels over artistieke vrijheid, werden de leden uitgenodigd om in aparte groepen van gedachten te wisselen over concrete en praktische acties, instrumenten, begeleiding en mogelijkheden tot samenwerking.
Onze oKo-collega Kristel Vancorenland begeleidde samen met Mirjam Terpstra, directeur van de Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten (NAPK) het atelier: ‘Training on Polarisation’. Deelnemers werden uitgenodigd om concrete voorbeelden en acties uit hun eigen organisatie te belichten.
Op het einde van de tweedaagse conferentie sprak Michael Žantovský, die in de jaren ‘90 woordvoerder en adviseur was van president Václav Havel. In zijn keynote onderstreepte hij de rol van de kunsten bij het hooghouden van de democratische waarden Afsluiten deed hij met een gedicht van W.H. Auden, geschreven in augustus 1968, na de Sovjet-invasie in Tsjecho-Slowakije:
The Ogre does what ogres can,
Deeds quite impossible for man,
But one prize is beyond its reach,
The Ogre cannot master speech
About a subjugated plain
Among its desperate and slain
The Ogre walks with hands on hips
While drivel gushes from his lips.
De discussie over artistieke vrijheid en autonomie zal worden voortgezet op de voorjaarsconferentie van Pearle* in mei 2025, waar er dieper op het onderwerp wordt ingegaan in het kader van de 20e verjaardag van de Unesco-conventie over culturele diversiteit.
Afbeelding: Pearle* - Conference 2024 (Prague)