Enquête auteursrechten: onze acties

In het najaar van 2018 deden we een bevraging om te peilen naar de noden en vragen die oKo-leden hebben over auteursrechten. 42 organisaties, voornamelijk uit de podiumsector (theater, in mindere mate dans en muziek), hebben de enquête ingevuld. Nu de resultaten gekend zijn plannen we een aantal acties. Daarmee willen we de ondersteuning op vlak van auteursrechten versterken.

In de enquête peilden we naar het gebruik van foto's, de digitale exploitatie van collectiewerken, de inhouding van roerende voorheffing op auteursrechten, de tarieven van beheersvennootschappen en de kwalificatie van vergoedingen voor de overdracht van auteurs- en naburige rechten als loon.

Wat stelden we vast?

De problemen met het gebruik van foto's blijven beperkt: 77% van de respondenten stuit niet op problemen. Wel zou 86% meer informatie willen over het toegelaten gebruik van foto's, onder meer op sociale media. Ook is er vraag naar richtlijnen over foto's en privacy, zoals in het geval van foto's waar bezoekers op staan. 56% van de respondenten vindt niet dat oKo moet zoeken naar manieren voor organisaties om gemakkelijker foto’s te kunnen gebruiken, zoals lobbywerk voor een wettelijke uitzondering op het auteursrecht voor sociaal-culturele organisaties. 

Een nipte meerderheid van de respondenten vindt dat oKo moet ijveren voor de mogelijkheid zonder toestemming collectiewerken digitaal te exploiteren. Dat moet hen helpen promotie te voeren, kunstwerken beter te ontsluiten en de administratieve rompslomp te verminderen. 

Vergoeding vragen voor het gebruik van auteurs- en naburige rechten als onderdeel van de uitkoopsom? Maar 12 van de 42 respondenten doen het - in de meeste gevallen als een vast percentage van de globale uitkoopsom. Of er al dan niet roerende voorheffing ingehouden moet worden is voor veel organisaties onduidelijk. Bij 72% van de respondenten doet de uitbetaler het niet. 93% van de respondenten vindt dat oKo moet ijveren voor een vrijstelling van de inhouding van roerende voorheffing als auteursrechten aan vzw’s uitbetaald worden. Dat zou in lijn liggen met de regeling voor de betaling van auteursrechten aan binnenlandse vennootschappen. 

61% van de respondenten heeft met een beheersvennootschap te maken, vooral met SABAM en SACD. 89% van hen krijgt te maken met een minimumtarief. Maar daarover onderhandelen is in de meeste gevallen niet mogelijk. Respondenten klagen dat de beheersvennootschappen ondoorzichtig en onvoorspelbaar tariferen. Dat heeft ook gevolgen voor de hoogte van de uitkoopsom die ze kunnen vragen omdat organisatoren de kostprijs van auteursrechten aan het hoogste tarief incalculeren in hun budget. Ook de onvoorspelbare categorisering, de administratieve rompslomp en de trage uitbetalingen zijn redenen voor wrevel. De meerderheid van respondenten vindt het nuttig dat oKo zou overleggen over sectorale minimumtarieven.

Voor de overdracht van rechten aan werknemers verbonden met een arbeidsovereenkomst betaalt 62% van de respondenten geen vergoedingen. 77% van de respondenten vindt dat oKo moet aandringen op een wettelijk initiatief om vergoedingen voor auteurs-en naburige rechten aan werknemers vrij te stellen van sociale zekerheid. Zo'n vrijstelling geldt nu al voor zelfstandigen.

En wat gaan we ermee doen?

We plannen acties op drie terreinen: informatieverstrekking, overleg met partners en belangenbehartiging. Concreet:

  • We breiden de kennisbank uit met informatie over auteursrechten (dat gebeurde al grotendeels in het najaar van 2018), over het gebruik van foto's en privacy en over de tarieven van beheersvennootschappen (na overleg met Sabam). We zorgen ook voor een model van een opvoeringscontract met mogelijkheid van tariefvermindering.
  • We organiseren infosessies over auteursrechten, inclusief informatie over gebruik van foto’s, sociale media en de fiscale en sociale kwalificatie van de rechten, eventueel in samenwerking met Sabam.
  • We gaan in gesprek met Sabam en SACD over de minimumtarieven die ze toepassen en de verantwoording ervan. We hebben het ook over de inning van auteursrechten voor de opvoering van eigen werk.
  • We gaan lobbyen voor een vrijstelling van roerende voorheffing bij de betaling van auteursrechten aan vzw’s.
  • We merken dat SA&S (Samenwerkingsverband Auteursrecht & Samenleving) voornamelijk het gebruikersperspectief inneemt en minder dat van producenten en kunstenaars. Dat strookt niet altijd met onze visie. Daarom zetten onze samenwerking met SA&S  stop en vervangen die door een freelanceopdracht. 
  • We gaan ervoor ijveren dat musea en kunstenorganisaties hun werk online kunnen ontsluiten voor informatieve en communicatieve doeleinden. Het betreft dus geen commerciële exploitaties. Dat impliceert dat we ijveren voor de invoering van een nieuwe wettelijke uitzondering op het auteursrecht, eventueel in samenwerking met Pearle.
  • Ondanks de vraag van de leden gaat oKo voorlopig niet lobbyen voor een wettelijk initiatief om vergoedingen voor auteurs-en naburige rechten aan werknemers vrij te stellen van sociale zekerheid, omdat de meerderheid van de respondenten (62%) geen vergoedingen betaalt voor de overdracht van rechten aan werknemers verbonden met een arbeidsovereenkomst. Het is eerder aangewezen dat de filmsector waar dit vraagstuk veel meer leeft, het voortouw neemt. 

Dank aan iedereen die de enquête heeft ingevuld!

Beeld: KIOSK - Nazgol Ansarinia-Fragments, Particles and the Mechanisms of Growth-Guided © Rachel Gruijters

Zie ook: